طبقه دادن به کندو و آماده کردن کلنی ها قبل از جریان شهد طبیعی

طبقه دادن به کندو بیشتر در فصل اردیبهشت ماه انجام می گیرد.یکی از وظایف زنبوردار در ماه اردیبهشت ماه همین طبقه دادن به کندو است.زنبوردار باید اطلاعاتی در مورد زمان و نحوه طبقه دادن به کندو را داشته باشد تا کار را در زمان مناسب به نحو احسن انجام داده و دچار مشکل نشود.
پس از آماده کردن کلنی ها برای بهره برداری از شهد طبیعت و به محض شروع شدن جریان شهد زنبورها شروع به ترشح موم سفید رنگ و تازه کرده وآثار این موم در سطح فوقانی قاب های حاوی نوزادان مشاهده می شود واین وضعیت مبین این است که طبقات ذخیره عسل باید بلافاصله روی کندوها مستقر گردند وباید طبقه دادن به کندو شروع شود.
در صورتی که طبقه دادن به کندو به تاخیر بیفتد زنبورهای چراکننده شهد را در سلول های خالی شان های حاوی نوزادان ذخیره می کنند و علاوه بر مشکلاتی که قبلا به آن اشاره شد موجب تحریک کلنی به تولید بچه کندو و همچنین کاهش پرورش نوزادان می شوند. در نتیجه تولید عسل تقلیل یافته و در نهایت کلنی ها ضعیف خواهند شد.

در مواقعی که زنبوردار علاقه داشته باشد جمعیت نوزادان کلنی خود را فقط در یک طبقه نگهداری کند و شان های حاوی نوزادان بیش از ظرفیت یک طبقه است در این وضعیت توصیه می شود :
شان های حاوی تخم،لارو وچند شان خالی در بدنه ی طبقه اول مستقر کرده سپس شبکه ی ملکه را روی آن گذاشته و یک طبقه حاوی شان های خالی روی شبکه قرار داده و در طبقه سوم ( فوقانی ) سایر شان های شفیره و شان های خالی قرار داده شود ، در این صورت نوزادان طبقه سوم به تدریج به حشره کامل تبدیل شده و فضای خالی ایجاد شده در آینده برای ذخیره عسل به کار برده می شود.
متناسب با پر شدن فضای پرورش نوزادان ( در زیر شبکه ی ملکه ) و فضای ذخیره سازی عسل ( دربالای شبکه ی ملکه ) می توان شان خالی و یا طبقه اضافه کرد.

در مناطقی که جریان شهد طبیعی برای مدت طولانی ( چندین هفته ) ادامه دارد توصیه می شود:
که منطقه ی پرورش نوزادان دو طبقه در زیر شبکه ی ملکه منظور شود و به این منظور ابتدا ملکه را در یک طبقه در زیر شبکه محبوس کرده و پس از مدت حدود۱۰ روز و متناسب با پرشدن شان ها از نوزادان ، طبقه ی دیگر را در زیر شبکه اضافه شود. با این عمل ضمن منسجم نگهداشتن شان های نوزادان به تدریج فضای کافی در اختیار ملکه و نوزادان قرار داده می شود.
لازم به تذکر است که عدم استفاده از شبکه ی ملکه برای جداسازی منطقه ی پرورش نوزادان از محل ذخیره سازی عسل علاوه بر مشکلاتی که قبلاً به ان اشاره شد ، باعث صرف وقت بیشتر، زحمات و هزینه ی بیشتر و بهره برداری کمتر از کلنی های زنبورعسل می گردد. با این حال متاسفانه در ایران تاکنون استفاده از شبکه ی ملکه رایج نشده است و شاید یکی از دلایل آن عدم سهولت دسترسی به این وسیله است.
توصیه می شود برای ذخیره سازی عسل در طبقات به جای استفاده از شان های معمولی استاندارد از شان های کم عمق( کم عرض ) استفاده شود. این شان ها را که در اصطلاح نیم قابی گفته می شود در داخل نیم طبقه قرار داده و روی شبکه ی ملکه قرار می دهند. بدیهی است متناسب با جریان شهد طبیعی می توان تعداد متعددی از این گونه نیم طبقه را روی هر کندو قرار داد.
در صورتیکه یک نیم طبقه حاوی عسل روی طبقه ای که ملکه در داخل آن مستقر است قرار داده شود. حتی در صورتی که شبکه ی ملکه به کار برده نشود معمولا ملکه در همان طبقه باقی مانده و به طبقات فوقانی منتقل نخواهد شد.
استفاده از نیم قابی و نیم طبقه کارنقل و انتقال شان های عسل را راحت تر کرده و از طرف دیگر در هنگام برداشت عسل دورکردن زنبورها از روی این گونه شان ها به وسیله ی مواد شیمیایی دورکننده با سهولت بیشتری انجام می گردد وعلاوه بر این در جریان استخراج عسل از نیم قابی ها به وسیله ی دستگاه اکستراکتورمعمولا آسیب کمتری به آن ها وارد می شود.
توصیه می شود که برگه موم با شروع جریان شهد طبیعی در داخل کندو گذاشته شود.در صورتی که زودتر از آن موقع عمل شود زنبورها اغلب برگ موم را از محل اتصال به قاب از پایین و طرفین جویده و پاره می کنند.در صورتی که برگ موم پس از جریان شهد طبیعی در داخل طبقه مستقر گردد. معمولا زنبورها آن را بهتر از موقعی می بافند که در داخل منطقه پرورش نوزادان گذاشته شود. اگر طبقه ی حاوی برگه موم بر روی طبقه ی ذخیره عسل قرار داده شود زنبورها علاقه زیادی به بافتن آن ها نشان خواهند داد ، لذا در چنین وضعیتی توصیه می شودکه طبقه برگه دوم در زیر طبقه ذخیره سازی عسل مستقر گردد ، این عمل باعث فراهم شدن فضای بیشتری برای زنبورها شده و عمل ترشح موم و شان سازی را تحریک می کند.

آماده کردن کلنی ها قبل از جریان شهد طبیعی ( برای طبقه دادن به کندو ) :
برای تولید هر چه بیشتر عسل لازم است اصول صحیح مدیریت کلنی های زنبور عسل رعایت شود ، به گونه ای عمل شود که در هنگام شروع شهد طبیعی جمعیت کلنی ها به حداکثر ممکن برسد ، به عبارت دیگر هر چه جمعیت زنبورهای چرا کننده کلنی ها بیشتر باشد شهد بیشتری به کندو آورده شده است.درنتیجه عسل بیشتری تولید می گردد.
داشتن زنبورهایی از نژاد اصلاح شده اعم از ملکه، کارگر و نر. همچنین وجود ملکه جوان و بارور و ترجیحاً یک ساله، پیشگیری از بیماری ها و آفات ، پرورش اصولی نوزادان و تغذیه کافی و به موقع از اصول مهم زنبورداری است.
یکی دیگر از نکات مهم در جریان تولید عسل می تواند موجب جلوگیری از کاهش کیفیت عسل گردد ، جداکردن منطقه پرورش نوزادان از محل ذخیره سازی عسل است. زنبورعسل در صورتی که در کندوی خود امکان انتقال به طبقات فوقانی را داشته باشد ، طبیعتاًعسل را طبقات بالاتر ذخیره می کند ولی در صورتی که جمعیت کلنی ها زیاد باشد .
درصورتیکه ملکه نیز در طبقه ی تحتانی محدودیت فضایی برای تخم ریزی داشته باشد ممکن است به طبقات بالاتر نیز نقل مکان کند و در نتیجه ممکن است در یک شان در قسمتی از آن تخم ریزی و پرورش نوزادان و در قسمت دیگری از آن عسل ذخیره شود و بدیهی است استفاده از عسل این گونه شان ها برای زنبوردار مشکل خواهد بود وعلاوه بر این در صورتی که منطقه ی پرورش نوزادان از محل ذخیره سازی عسل جدا نباشد عسل تولد شده اغلب تغییر رنگ داده و ناخالصی های عسل از جمله وجود گرده گل، پوسته لاروها و شفیره ها و غیره در عسل زیادتر می گردد و در این موقع هست که طبقه دادن به کندو مهم می شود.
به منظور تولید عسل بهتر ، توصیه می شود در طبقات فوقانی به جای استفاده از شان هایی که قبلاً در آن ها نوزادان پرورش داده شده اند. شان هایی که صرفاًدر آن ها عسل ذخیره می شوند استفاده شود.

* لازم به ذکر است که بهترین نوع عسل در شان های سفید تولید و ذخیره می شود.